เนื่องจากเทรนด์หน้าขาวยังคงเป็นที่นิยมและต้องการของสาว ๆ จึงเป็นที่มาของการพัฒนาผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่ทำหน้าให้ขาว ใส เนียน ซึ่งหากมีการใช้มาก ๆ ติด ๆ กันเป็นเวลานาน ก็อาจจะนำมาซึ่งสิวสเตียรอยด์ สิวติดสารได้
สิวสเตียรอยด์นี้จัดเป็นสิวอีกประเภทหนึ่ง ซึ่งหากต้องรักษาก็ต้องใช้ระยะเวลาหนึ่ง และยังต้องใช้ผลิตภัณฑ์อ่อนโยนที่เหมาะกับผิวแพ้ง่ายในการบำรุงรักษา พร้อมทั้งอาจต้องใช้ยาทา ยาทาน แก้สิวสเตียรอยด์อีกด้วย สำหรับอาการผิวที่แพ้สารสเตียรอยด์นั้นสังเกตได้จากลักษณะภายนอกของผิว เช่น ผิวอักเสบ ผิวบาง ผิวเป็นสิวเห่อ เป็นต้น
สิวสเตียรอยด์คืออะไร
สิวสเตียรอยด์ คือ ความผิดปกติของผิวหนังที่เกิดจากการใช้สารสเตียรอยด์มากเกินไป หรือใช้ติดต่อกันเป็นเวลานานกว่ากำหนด จนส่งผลกับระบบร่างกายและทำให้เกิดโรคผิวหนังอื่น ๆ ตามมา ซึ่งรอยโรคที่เกิดขึ้นอาจจะเป็นสิว รูขุมขนอักเสบ หรือ ผิวหนังอักเสบก็ได้
ลักษณะและอาการของ สิวสเตียรอยด์
ลักษณะของสิวสเตียรอยด์ ที่เป็นปัญหาของโรคผิวหนัง จะมีลักษณะเป็นตุ่มน้ำ ตุ่มแดง ตุ่มหนองขนาดเล็กคล้ายตุ่มพุพอง อาจเกิดขึ้นพร้อมกันทีเดียว หรือเกิดขึ้นทีละนิด และไม่ว่าจะขึ้นช้าขึ้นเร็ว ทุกเม็ดจะมีลักษณะเดียวกัน หรือ เป็นผื่นแดงปื้น หากเป็นสิวอักเสบ ก็จะอักเสบเป็นหัวแดง ๆ เม็ดใหญ่และเจ็บ และมีอาการคัน
อาการของสิวสเตียรอยด์ จะแตกต่างกันตามสเตียรอยด์ที่ใช้ คือ
- หากมาจากยาใช้ภายใน หรือ Steroid acne จะมี 2 แบบ คือ อาการคล้ายโรคสิว (Acne Vulgaris) และอาการคล้ายโรคขุมขนอักเสบจากเชื้อรา (Malassezia folliculitis) ส่วนอาการที่เป็นตุ่มสิว จะเกิดเป็นตุ่มสิวหลายชนิดร่วมกัน
- หากมาจากยาสเตียรอยด์แบบทา (Topical steroids) ซึ่งอยู่ในรูปแบบของโลชั่น ครีม หรือ เจล ดังนั้นรอยโรคของสเตียรอยด์จะเป็นอาการที่เรียกว่า “Steroid rosacea” และมีอาการคล้ายอาการของโรคผิวหนังอักเสบ Rosacea คือเป็นตุ่มคล้ายสิวอักเสบขนาดเล็ก หรือเป็นผื่นแดงปื้นเห็นเส้นเลือดฝอยชัดเจนกว่าปกติจากการขยายตัวของเส้นเลือด บางครั้งเส้นเลือดฝอยอาจแตกออกจนทิ้งรอยหลังการรักษาได้
สิวสเตียรอยด์ เกิดจากอะไร
สิวสเตียรอยด์ หรือสิวแพ้สาร เกิดจากการใช้สเตียรอยด์เกินขนาด หรือใช้เป็นเวลานานมากเกินไป
- สิวสเตียรอยด์แบบ Steroid acne เกิดจากการใช้สเตียรอยด์แบบฉีดหรือแบบทาน
- สิวสเตียรอยด์แบบ Steroid rosacea จะมีอาการตุ่มนูนแดง ตุ่มหนอง คล้ายรูขุมขนอักเสบ แต่ละตุ่มขนาดใหญ่กว่า โดยมากมักเกิดในบริเวณตำแหน่ง หัวคิ้ว รอบจมูกและรอบริมฝีปาก จะมีอาการผิวแดงขึ้น เวลาอากาศร้อน มีอาการคันร่วมด้วย บางครั้งจะเห็นริ้ว ๆ ของเส้นเลือดฝอยร่วมด้วย
ได้มีการสันนิษฐานว่าสิวสเตียรอยด์ประเภทนี้อาจเกิดจากกรรมพันธุ์และปัจจัยแวดล้อมรวมกัน โดยมีปัจจัยที่อาจกระตุ้นให้เกิดสิวชนิดนี้ ได้แก่ การดื่มเครื่องดื่มที่ร้อนหรือแอลกอฮอล์ และการกินอาหารรสเผ็ด การสัมผัสลม แสงแดด หรืออยู่ในอุณหภูมิแบบสุดขั้ว
สิวสเตียรอยด์ ส่วนใหญ่เกิดจากการอักเสบของรูขุมขน โดยมีการปล่อยของเสียต่าง ๆ ออกมาจากเซลล์ซึ่งเมื่อไปรวมตัวกับน้ำมันที่ผลิตออกมาจากต่อมไขมัน จึงทำให้เกิดเป็นสิวเห่อขึ้นมา
บริเวณที่เกิดสิวเสตียรอยด์
บริเวณที่มักเกิดสิวสเตียรอยด์ คือ ใบหน้า หรือส่วนของผิวระคายเคืองบริเวณที่ทาสเตียรอยด์ และผิวจะไวต่อการกระตุ้นมากกว่าปกติ สำหรับสิวสเตียรอยด์นั้นสามารถเกิดได้ทุกบริเวณในร่างกายตามแต่ผิวหนังทำ
ปฏิกิริยาที่ร่างกายทำงานกับตัวยาสเตียรอยด์แบบภายใน กับผิวหนังในบริเวณที่สัมผัสโดนยาสเตียรอยด์แบบทา บริเวณที่จะปรากฏสิวสเตียรอยด์พอจะจำแนกออกเป็น
- สิวสเตียรอยด์ที่หลัง
- สิวสเตียรอยด์ที่ตัว
- หน้าเป็นสิวสเตียรอยด์
รักษาสิวสเตียรอยด์ อย่างไรดี
การรักษาหน้าติดสาร แพ้สารสเตียรอยด์ สิวสเตียรอยด์จะแตกต่างกันออกไปตามชนิดของสิวสเตียรอยด์ ไม่ว่าจะเป็น Steroid acne หรือ Steroid rosacea โดยทั้งสองชนิด มีวิธีรักษาดังกล่าวข้างล่าง แต่ก็ไม่แนะนำให้รักษาด้วยตัวเอง ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาแนวทางที่เหมาะสม
รักษาสิวสเตียรอยด์แบบ Steroid acne
ใช้วิธีการรักษาตามอาการของโรค หากรอยโรคเป็นสิว Acne Vulgaris แพทย์จะให้รักษาแบบการรักษาสิว ขั้นแรกต้องเริ่มจากการหยุดการใช้สเตียรอยด์ แล้วให้ทำการรักษาโดยการใช้ยาทาภายนอก สามารถใช้ได้ทั้ง Retinoids, Benzoly peroxide, หรือ ยาปฎิชีวนะชนิดทา ที่เหมือนกับการรักษาสิวตามปกติ แต่หากอาการยังไม่ดีขึ้น ก็สามารถใช้ยาปฎิชีวนะแบบทานร่วมด้วยได้
แต่หากรอยโรคเป็นรูขุมขนอักเสบ ก็ให้รักษาตามอาการเช่นกัน โดยขั้นแรกของการรักษานั้นต้องเริ่มจากการหยุดการใช้สเตียรอยด์ก่อน แล้วเน้นรักษาโดยใช้ยาฆ่าเชื้อราเป็นหลัก สามารถใช้ได้ทั้งยาชนิดทาภายนอกและชนิดทาน
รักษาสิวสเตียรอยด์แบบ Steroid rosacea
วิธีรักษาสิวสเตียรอยด์แบบ Steroid rosacea นั้น ให้เริ่มด้วยการหยุดใช้สเตียรอยด์ก่อน แล้วให้เริ่มจากการใช้ยาทาลดการอักเสบที่ไม่มีส่วนผสมของสเตียรอยด์ ร่วมกับการใช้ยาฆ่า tetracycline แบบทาน เพื่อลดจำนวนไรบนผิวหนัง และต้องใช้ครีมเพิ่มความชุ่มชื้นที่ไม่มีส่วนผสมของน้ำมันเพื่อลดการระคายเคืองด้วย
ดูแลผิวที่ติดสเตียรอยด์อย่างไร
วิธีดูแลผิวที่ติดสเตียรอยด์นั้น ในกรณีที่เป็นไม่มาก หากหยุดใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของสารสเตียรอยด์อาการก็จะดีขึ้นเอง อย่างไรก็ตามจะได้แนะแนวทางในการดูแลรักษาสิวสเตียรอยด์เบื้องต้น ดังนี้
- ใช้ยารักษาสเตียรอยด์ แต่ให้ทำภายใต้การดูแลของแพทย์หรือเภสัชกรเท่านั้น
- หากเกิดอาการรุนแรง เช่นแสบร้อน อักเสบ บวมแดงร่วมด้วย ให้เข้าพบแพทย์ทันที
- ใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวที่อ่อนโยน แนะนำให้ให้ใช้ผลิตภัณฑ์ที่เหมาะกับผิวบอบบางแพ้ง่าย
- เลือกใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่เน้นฟื้นบำรุงให้ผิวแข็งแรงขึ้น โดยควรเลือกเเบรนด์ที่น่าเชื่อถือ เช่น Bioderma, Eucerine และอื่นๆ
- งดทำร้ายผิวหน้า เช่นลอกหน้า ขัดหน้า นวดหน้า เป็นต้น
- เลี่ยงการเผชิญแสงแดด เพราะจำให้ผิวฟื้นตัวช้า
คำถามที่พบบ่อย
เพื่อที่จะได้ทำความเข้าใจเกี่ยวกับสิวสเตียรอยด์มากยิ่งขึ้น เราจะมาตอบคำถามต่อไปนี้
สิวสเตียรอยด์รักษานานไหม
การรักษาสิวสเตียรอยด์อาจจะใช้เวลารักษาเป็นเดือน หรือหลายเดือนจนถึงเป็นปีก็แล้วแต่กรณี ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น หยุดใช้ยาสเตียรอยด์ได้หรือไม่ ร่างกายสามารถตอบสนองยาสำหรับรักษาสิวสเตียรอยด์ได้ดีแค่ไหน
มีสกินแคร์หรือครีมรักษาสิวสเตียรอยด์ไหม
ยังไม่มีสกินแคร์ หรือครีมรักษาสิวสเตียรอยด์โดยตรง แต่ครีมและสกินแคร์ที่อ่อนโยนนั้นจะช่วยเพิ่มความแข็งแรงมากขึ้น และเพิ่มความชุ่มชื้น ลดการระคายเคืองให้ผิวได้ ทำให้สิวสเตียรอยด์ไม่เห่อแดงขึ้นมา และผิวแข็งแรงขึ้น และลดการเกิดสิวสเตียรอยด์ลงไปได้
กดสิวสเตียรอยด์ได้หรือเปล่า
สิวสเตียรอยด์นั้นเกิดจากผิวที่อ่อนแอ ดังนั้นการสัมผัสรุนแรงเป็นสิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง หมายถึงการกดสิวสเตียรอยด์ด้วยตนเองไม่ควรกระทำ ควรเข้าพบแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อรับการแนะนำเกี่ยวกับวิธีที่เหมาะสมในการรักษา
เป็นสิวสเตียรอยด์ กี่เดือนหาย
แน่นอนต้องใช้เวลาโดยประมาณเป็นเดือน ๆ จนถึงหลายเดือน ขึ้นอยู่กับปัจจัยที่ทำให้เกิดสิวสเตียรอยด์ และสภาพร่างกายของผู้เป็น เนื่องจากสิวสเตียรอยด์มีสาเหตุจากภูมิคุ้มกันผิวหนังที่น้อยลง ผิวไม่แข็งแรงร่วมด้วย ทำให้ต้องค่อย ๆ ปรับยาแก้สิวในวิธีการรักษา แต่ว่าหลังจากสามารถรักษาสิวสเตียรอยด์แล้ว ก็จะเป็นปัญหาของการรักษารอยแผลที่เกิดจากสิวสเตียรอยด์ ซึ่งก็ต้องการการรักษาที่ยาวนาน เช่นกัน
สรุปหัวข้อ สิวเสตียรอยด์
สิวสเตียรอยด์ไม่ใช่สิว เป็นเพียงความผิดปกติของผิวหนังที่เกิดจากการใช้สารสเตียรอยด์ ซึ่งรอยโรคที่เกิดขึ้นอาจจะเป็นสิว รูขุมขนอักเสบ หรือผิวหนังอักเสบก็ได้
อย่างไรก็ดี ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาทางรักษาและป้องกันไม่ให้เกิดสิวสเตียรอยด์ขึ้นขณะใช้ยาต่อไป ร่วมกับการรักษาความสะอาดที่ผิวหน้าและผิวกายอยู่เสมอ ด้วยการทำความสะอาดวันละ 2 ครั้งจากการใช้น้ำยาทำความสะอาดที่อ่อนโยน มีค่า pH ปานกลาง ไม่ต่ำหรือสูงจนเกินไป และลดการใช้เครื่องสำอาง หรือผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่เสี่ยงต่อการระคายเคืองหรือทำให้รูขุมขนอุดตันได้